Staken! Pressie of folklore?

Als je enig historisch besef hebt, weet ja dat een spoorstaking niet zo maar een middel is. Meer dan een eeuw geleden werd er gestaakt om het recht zichzelf te verenigen. Een goed recht naar later gebleken.

Het recht op verenigen en het recht op staken spreken binnen de hedendaagse arbeidsverhoudingen niet echt meer tot de verbeelding. Wij beschouwen het als een natuurlijk recht, waarbij (wellicht juist door die historische acties) er meer dan ooit, sprake is van gelijkwaardigheid binnen arbeidsrelaties.

Staken anno 2022 is nog steeds een goed recht. Daaraan tornen is het laatste wat je moet willen. Maar staken moet ook proportioneel zijn.

In het geval van een spoorwegstaking anno 2022 twijfel ik aan die proportionaliteit. Nadat er (bijna) 10 jaar nauwelijks sprake was van inflatie, schiet deze nu door het dak. 10 Jaar is het woord ‘automatische prijscompensatie’ niet gevallen. Bij een enorme inflatiepiek tovert de vakbeweging hem ineens uit de hoge hoed.

Deze inflatiepiek is echter niet het rechtstreeks gevolg van de economische ontwikkeling, maar wordt veroorzaakt door een (ongewenste) samenloop van geopolitieke ontwikkelingen en een falend inkomensbeleid van de overheid.

Inzetten op automatische prijscompensatie is in meerdere opzichten een slecht idee. Het is vooral slecht omdat je jezelf eraan committeert niet alleen in goede, maar ook in slechte tijden te schikken naar inflatie ontwikkelingen, ook al heb je daar zelf nauwelijks invloed op. Daarnaast dwingt het je om alle technische loonruimte te gebruiken voor loonontwikkeling. In het huidige (gefragmenteerde) landschap van arbeidsverhoudingen wordt het leveren van maatwerk hierdoor erg bemoeilijkt. Alleen inzetten op geld is geen verstandige keuze.

Een vakbond, die, in deze tijden, bij een (geprivatiseerd weliswaar) overheidsbedrijf inzet op automatische prijscompensatie, heeft hier (in mijn bescheiden optiek) niet goed over nagedacht. De NS ligt (nog steeds) aan een financieel infuus en zal een dergelijke afspraak nooit kunnen en willen maken.

Als je vervolgens bij die onmogelijke eis, staken in gaat zetten als drukmiddel, zal de proportionaliteit al snel ter discussie komen te staan. En dan wordt staken van pressiemiddel een stukje Hollandse folklore. Ik denk dat men dat in 1903 niet beoogd heeft.